Bánh gai Đức Yên được làm từ bột gạo nếp, sử dụng lá gai để làm dậy mùi của bánh. Nhân bánh làm bằng đậu xanh sên nhuyễn cùng đường. Thế nhưng, vị ngọt của phần vỏ bánh gai lại được tạo nên từ nước mật mía đặc trưng của người miền Trung.

Để có lá gai làm bánh, người Đức Yên trồng cây gai ở bãi bồi ven sông La. Tên gọi bánh gai có lẽ xuất phát từ tên loại lá đặc biệt không thể thiếu khi làm bánh này. Lá gai giúp tạo màu đẹp, tạo hương thơm cho bánh. Những bãi bồi tươi tốt cho lá gai to đẹp mà không cần nhọc công chăm bón. Người làm bánh đi cắt từng ôm lá, chỉ để lại trơ gốc, từ gốc cũ, cây gai mọc lên lá mới, cứ thế, vài năm mới phải trồng lại.